Przykładami języków programowania niskiego poziomu są język maszynowy i asembler. Język maszynowy to kod binarny wprowadzany bezpośrednio do maszyny i jest najwcześniejszą formą języka programowania. Język złożenia jest ściśle skorelowany z językiem maszynowym i jest tłumaczony bezpośrednio na binarny przez komputer.
Język maszynowy i język asemblera są specyficzne dla każdej konkretnej architektury procesora; Kod działający na wielu platformach wymaga języka wysokiego poziomu. Języki programowania wysokiego poziomu bardziej przypominają ludzki język niż kod binarny i są przeznaczone do odczytu przez programistów.
Języki programowania niskiego poziomu są wciąż używane w nowoczesnych systemach operacyjnych dla sterowników, oprogramowania układowego i interfejsów sprzętowych, z których wszystkie wymagają niskiego poziomu dostępu do procesora. Są również wykorzystywane do programowania wstecznego i programowania złośliwego oprogramowania, które wymaga niskiego poziomu dostępu do urządzenia. Języki programowania wysokiego poziomu zastąpiły języki niskiego poziomu dla większości innych nowoczesnych aplikacji ze względu na stosunkowo łatwą obsługę w porównaniu z niskopoziomowymi językami i możliwością przenoszenia na wiele platform.
Najwcześniejsze języki wysokiego poziomu, takie jak C, pozwoliły programistom na włączenie niskiego poziomu kodu językowego bezpośrednio do programów wyższego poziomu. Najczęstszym zastosowaniem tej funkcji w nowoczesnych systemach jest jądro Linuksa, które osadza język asemblera w jego programowaniu C.
