Teoria schematu płci wyjaśnia, w jaki sposób członkowie społeczeństwa stają się płeć oraz w jaki sposób cechy płciowe są utrzymywane i przekazywane innym członkom kultury. Informacje związane z płcią przeważają w społeczeństwie przez sieci informacje, które pozwalają na łatwiejsze przyswojenie pewnych informacji niż inne, ale teoria twierdzi, że istnieją różnice w stopniu, w jakim ludzie utrzymują te sieci, a różnice przejawiają się w stopniu, w jakim osoby są określane na podstawie płci.
Teoria dowodzi, że podstawowa tożsamość płciowa zależy od typowania płci, które przechodzi osoba. Na pisanie na ogół wpływają codzienne czynności wykonywane przez całe życie, takie jak szkoła i różne formy mediów. Najwcześniejsze dowody na istnienie schematu płci pochodziły z badań pamięci i poznawczych, w których osoby o typie seksualnym były w stanie łatwiej zapamiętać cechy związane z ich płcią.
Mimo wczesnych dowodów teorii po formalnym wprowadzeniu w 1981 r. teoria schematu płci nie wywarła trwałego wpływu. Teoria ta stanowi podstawę do zrozumienia, w jaki sposób utrzymywane są stereotypy płciowe w społeczeństwie, jednak współczesna psychologia płci opiera się w większym stopniu na szerszych teoriach socjologicznych, które przyszły po rewolucji kognitywnej lat 70. i 80.
