Niewydolność umysłowa jest terminem prawnym używanym do opisania stanu, w którym dana osoba nie jest w stanie podejmować codziennych decyzji z powodu choroby psychicznej lub niepełnosprawności. Osoba uważana jest za umysłowo niekompetentną, jeżeli choroba lub niepełnosprawność wpływa na zdolność podejmowania decyzji w sposób stały lub sporadyczny.
Osoba może zostać uznana za niezdolną umysłowo w postępowaniu cywilnym lub karnym. Osoba uważa się za niekompetentną umysłowo w postępowaniu cywilnym, jeżeli ma chorobę psychiczną, taką jak schizofrenia lub demencja. Osoby upośledzone umysłowo są również uważane za umysłowo niekompetentne. Sąd wyznacza opiekunów osobie, która została uznana za niezdolną umysłowo w postępowaniu cywilnym do podejmowania decyzji finansowych i prawnych w ich imieniu.
Kiedy w procesie karnym stosuje się nieumiejętność umysłową, pozwany musi przejść ocenę psychiatryczną. Lekarz przeprowadzający ocenę przedstawia ustalenia sądowi. W przypadku zarzutów związanych z niekompetencją umysłową pozwany jest hospitalizowany.
Po zakończeniu hospitalizacji lekarz informuje sąd, czy pozwany jest kompetentny, lub potrzebuje więcej czasu, aby odzyskać kompetencje. Po uznaniu pozwanego za kompetentnego może ona stanąć przed sądem. Jeśli lekarz uzna, że pozwany nie odzyska kompetencji, to może pozostać w szpitalu po tym, jak zostanie uznany za niezdolnego w postępowaniu cywilnym.
