Niektóre przykłady procesów umysłowych, które są również znane jako procesy poznawcze i funkcje umysłowe, obejmują percepcję, kreatywność i wolę. Procesy umysłu wykraczają poza te trzy, ale rozumienie percepcji, kreatywność i wola to trafne wprowadzenie do wielu innych zdolności kognitywnych jednostek.
Percepcja to zdolność umysłu do przekształcania bodźców zmysłowych w świadome myśli lub odczucia. Jest to zjawisko, które zachodzi niemal natychmiast i obejmuje działania milionów neuronów w mózgu. Aby lepiej zrozumieć percepcję, niezbędne jest zrozumienie właściwości, natury i aktywności tych neuronów. Takie działania są kontrolowane nie tylko przez chemikalia, ale także przez inne procesy wewnętrzne i zewnętrzne.
Kreatywność to zdolność umysłu do tworzenia czegoś nowego, wartościowego lub innowacyjnego, bez względu na to, czy jest to rozwiązanie trudnego konfliktu, czy zrobienie wielkiego dzieła sztuki. Zdolność umysłu do zmiany doświadczenia poprzez twórcze działania pozwala jednostkom postrzegać swój świat bardziej z większą głębią i zrozumieniem. Wielu psychologów zaznaczyło także kreatywność jako niezbędny mechanizm przetrwania.
Wola, znana również jako wola, to zdolność umysłu do podejmowania decyzji, zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych, w oparciu o doświadczenie i spekulacje. Wola jest w sercu moralnej i etycznej filozofii i jest związana z innymi procesami umysłowymi, takimi jak konacja, która jest połączeniem wiedzy i wpływa na zachowanie.