Jednowymiarowa ewolucja kulturowa to zjawisko opisujące rozwój kultur od prostszych form podstawowych po cywilizowane społeczeństwa. Jest to teoria z końca XIX wieku, która wyjaśnia ewolucję wszystkich społeczeństw ludzkich linii, od myśliwych i zbieraczy do złożonych cywilizowanych społeczności.
Ewolucja unilinear, znana również jako klasyczna ewolucja społeczna, jest społeczną teorią o ewolucji zachowań ludzkich w całości. Teoria ta była znaczącą koncepcją z zakresu antropologii. Przewiduje, że różne statusy społeczne są ułożone w linii prostej, która przechodzi od najbardziej niecywilizowanego do najbardziej złożonego. Stwierdza, że ponieważ ludzkość była pochodzenia pierwotnego, ich rozwój był taki sam na wszystkich kontynentach.
Ludzkie kultury ewoluowały od prostych gatunków do bardziej złożonych istot, ewoluując przez różnicowanie pracy. We wczesnych latach ludzkości ludzie żyli w jednorodnych grupach, a następnie wyłoniły się hierarchie społeczne, wyróżniające osoby jako królów, uczonych i robotników. Zwiększająca się akumulacja wiedzy dalej różnicowała ludzi na różne grupy.
Ta teoria straciła przychylność uczonych nad wprowadzeniem rozbieżnego poglądu, czyli wielowymiarowej ewolucji kulturowej na początku XX wieku. To ukształtowało wiele późniejszych badań w dziedzinie antropologii i archeologii.
