Rotametr działa za pomocą pływaka umieszczonego w rurce, przez którą przepływa konkretna substancja. Pływak, który jest gęstszy niż substancja, określa natężenie przepływu, podnosząc się i spoczywając na dokładnym poziomie w rurze, gdy substancja przepływa.
Siła grawitacji pociąga pływak w dół, gdy siła płynącej substancji ciągnie go w górę. Pionowa rura pomiarowa jest wymagana, ponieważ rotametr jest zależny od grawitacji. Stały przepływ i określona temperatura substancji są również wymagane, aby utrzymać pływak w jednej pozycji i umożliwić określenie natężenia przepływu cieczy lub gazu.
Rurka rotametru jest skalowana i wykonana ze szkła lub przezroczystego materiału w celu ustalenia położenia pływaka. Rotametry są niezawodne dla konkretnych substancji w określonych temperaturach, ale do pomiaru różnych substancji należy użyć kilku rotametrów.
Rotametry są stosowane w układach takich jak ropociągi do mierzenia natężenia przepływu oleju podczas przepływu z jednego miejsca do drugiego. Rotametry przenośne są również używane do określania natężenia przepływu dużych ciał gazu lub cieczy, takich jak atmosfera, rzeki, oceany i strumienie.
