Azotowe zasady są klasą biologicznych cząsteczek, do których należą guanina, adenina, cytozyna i tymina. Te azotowe zasady łączą się z pięciowęglowym cukrem i grupą fosforanową, tworząc kwasy nukleinowe, takie jak DNA i RNA.
Guanina i adenina należą do puryn, podczas gdy tymina i cytozyna są pirymidynami. Podstawową różnicą między dwoma rodzajami zasad azotowych są ich struktury pierścieniowe: purynę mają dwa pierścienie, a pirymidyny mają jeden pierścień.
Nitrogenne zasady tworzą szczeble struktury drabiny DNA. Reguły parowania Chargaffa wskazują, że dwie zasady łączą się ze sobą - purynę z pirymidyną. W DNA adenina zazwyczaj łączy się z tyminą, a cytozyna łączy się z guaniną. Dwie purynki nie mogą się ze sobą łączyć, ponieważ wynikowy szczebel byłby zbyt długi; w tym samym duchu dwie pirymidyny nie mogą się łączyć, ponieważ szczebel byłby wówczas zbyt krótki. Puryna i pirymidyna łączą się w pary w wyniku wiązania wodorowego. U ludzi względne proporcje adeniny i tyminy są większe niż w przypadku cytozyny i guaniny; te proporcje odnoszą się również do wielu eukariontów.
DNA ma podjednostki zwane nukleotydami. Każdy nukleotyd składa się z grupy fosforanowej, dezoksyrybozy cukrowej i zasady azotowej. Zmienne cząsteczki cukru i fosforanu związane kowalencyjnie tworzą szkielet podwójnej helisy DNA. Nukleozyd składa się tylko z części cukrowej związanej z zasadą azotową.
