Większą ilość reaktywnych limfocytów obserwuje się u pacjentów z chorobami wirusowymi, takimi jak mononukleoza zakaźna i wirusowe zapalenie wątroby oraz zakażenia wirusem cytomegalii, HIV i różyczką. Reaktywne limfocyty z zawiłymi jądrami można zaobserwować u pacjentów z Chłoniaki T-komórkowe lub zespół Sezary'ego, stwierdza Edward C. Lynch w "Clinical Methods: The History, Physical and Laboratory Examinations. 3rd edition."
Reaktywne limfocyty są również nazywane nietypowymi limfocytami lub komórkami Downey. Są większe niż normalne limfocyty i zawierają większą ilość cytoplazmy, według Amerykańskiego Stowarzyszenia Chemii Klinicznej.
Częstą przyczyną podwyższonych reaktywnych limfocytów jest mononukleoza infekcyjna. Choroba ta najczęściej występuje u osób w wieku od 10 do 30 lat. Podejrzewa się mononukleozę zakaźną, gdy pacjenci mają kliniczne objawy bólu gardła, zmęczenia, wybroczyny podniebienia i powiększenia węzłów chłonnych wraz z 20-procentowym wzrostem reaktywności limfocyty na rozmazie obwodowym. W rzeczywistości, 20-procentowy wzrost samych atypowych limfocytów może sugerować obecność tej infekcji, wyjaśnia dr Mark Ebell z American Academy of Family Physicians.
Kryteria Hoaglanda są najczęściej stosowane w celu dokładnego rozpoznania zakaźnej mononukleozy. Kryteria wymagają obecności pacjentów z gorączką, zapaleniem gardła i adenopatią, jednocześnie z co najmniej 10% atypowych limfocytów i 50% limfocytozy. Konieczne jest także dodatnie badanie serologiczne na infekcję, zauważa dr Ebell.
