Według Georgia Highlands College, urinometry sprawdzają gęstość próbki moczu. Ciężar właściwy jest miarą gęstości danej cieczy. Mierząc ciężar właściwy próbki moczu, lekarze wyciągają wnioski na temat stanu zdrowia pacjenta i czynności nerek.
Pulsometry są wyposażone w szklany cylinder, w którym umieszczona jest próbka moczu. Po wlaniu próbki do cylindra w próbce umieszczany jest pływający wskaźnik. Poziom opadania pływaka wskazuje na ciężar właściwy moczu. Wiele urinometrów posiada oznaczenia wskazujące, czy próbka moczu ma niską gęstość właściwą, umiarkowaną gęstość właściwą lub wysoką gęstość właściwą. W celu skalibrowania urinometru używa się wody, która ma stały ciężar właściwy w danej temperaturze.
Ilość rozpuszczonych ciał stałych obecnych w próbce moczu zmienia jej gęstość. Podczas gdy czysta woda ma ciężar właściwy 1,0, próbki zdrowych moczu mają ciężar właściwy od 1,005 do 1,035. Próbki o ciężarze właściwym niższym niż 1,005 wskazują na rozcieńczony mocz, stosowanie diuretyków lub przewlekłą niewydolność nerek. Próbki, których ciężar właściwy przekracza 1,035, mogą oznaczać odwodnienie lub cukrzycę.
