Dwie główne metody tworzenia się minerałów to chłodzenie i parowanie. Proces chłodzenia następuje, gdy magmy i lawy chłodzą się i krystalizują w minerały. Minerały powstałe w wyniku parowania są wynikiem naładowanych elektrycznie atomów, zwanych jonami, łączących się ze sobą, tworząc kryształy.
Większość minerałów na Ziemi powstaje w procesie chłodzenia. Chłodzenie jest również odpowiedzialne za powstawanie większości skał i kamieni szlachetnych w skorupie ziemskiej. Trzecia metoda tworzenia minerałów to transformacja krystalograficzna. Jest to proces, w którym minerały zamieniają się w nowe minerały w wyniku niestabilności chemicznej.