"Umiejscowienie kontroli" jest koncepcją w psychologii, która opiera się na sile przekonania jednostki co do ilości kontroli nad sytuacjami i doświadczeniami wpływającymi na życie. Osoby można zaklasyfikować jako posiadające wewnętrzne lub zewnętrzne miejsce kontroli.
Osoby posiadające wewnętrzne umiejscowienie kontroli zazwyczaj zakładają, że posiadają pewien stopień kontroli nad okolicznościami i zdarzeniami, które im się przytrafiają. Jednak osoby, które posiadają zewnętrzne poczucie kontroli, uważają, że nie mają kontroli nad tym, co się z nimi dzieje, co prowadzi do postawienia odpowiedzialności i obwiniania zmiennych zewnętrznych.
Koncepcja umiejscowienia kontroli została opracowana przez psychologa Juliana Rottera. Pomysł został pierwotnie skonceptualizowany w 1954 r. Z sugestią Rottera, że ludzkie zachowanie jest kontrolowane przez obie kary i nagrody. Konsekwencje wynikające z działań jednostki wpłynęłyby wówczas na postrzeganie przyczyn zdarzeń i działań.
Umiejscowienie kontroli zostało udoskonalone w 1966 roku, kiedy Julian Rotter stworzył i opublikował skalę, która mierzy, czy indywidualne miejsce kontroli jednostki jest wewnętrzne czy zewnętrzne. W tej skali nie ma osób z całkowicie wewnętrznym lub zewnętrznym umiejscowieniem kontroli.
