Pierwotne odchylenie odnosi się do zachowania niezgodnego z normami społecznymi i standardami, które ludzie wykonują przez krótki czas. Pierwotne odchylenie pojawia się w społeczeństwach na całym świecie i wyraża się jako drobne naruszenia. Takie odbiegające od normy zachowanie może towarzyszyć etapowi wzrostu, takim jak okres dorastania, i kończy się szybko, często bez towarzyszenia społeczeństwu oznaczenia dewiacji osobom podejmującym pierwotne działania dewiacyjne.
Psychologowie wiążą pierwotne odchylenie z teorią etykietowania, która odnosi się do powodów stosowania etykiet na członków i grup w społeczeństwie oraz wpływu tych etykiet. Rozwój pierwotnej dewiacji sięga lat 50. XX w., Kiedy to pojawiła się druga kategoria dewiacji, zwana wtórną dewiacją. Spośród dwóch rodzajów zachowań dewiacyjnych, naukowcy uważają, że pierwotne odchylenie jest bardziej przemijające i łagodne. Osoby angażujące się w pierwotne dewiacje uważają się za konformistów społeczeństwa, a społeczeństwo odwzajemnia te uczucia. Drugorzędna dewiacja odnosi się do trwałego buntu, w którym ludzie i grupy nieustannie dopuszczają się społecznie nieakceptowalnych zachowań w ramach tożsamości grupowej lub protestują przeciwko niektórym aspektom społeczeństwa. Niektórzy badacze sugerują, że wtórne dewiacje rozwijają się po zastosowaniu negatywnej etykiety dla osób i grup wykonujących podstawowe działania dewiacyjne. Sugeruje, że publiczne stosowanie negatywnych etykiet zwiększa prawdopodobieństwo, że ludzie będą nadal wykonywać zboczone czynności.
