Materializm kulturowy jest antropologiczną metodą badawczą, która stawia pierwszeństwo badaniom warunków materialnych dla zrozumienia ludzkiej natury. Warunki materialne obejmują geografię, żywność, klimat i organizację społeczną. Studiowanie materializmu kulturowego opiera się na idei, że najlepszym sposobem zrozumienia kultury jest obserwowanie, jak ludzie reagują na problemy prezentowane przez ich środowisko.
Teoretyczne podejście do materializmu kulturowego bada systemy społeczno-ekonomiczne na trzech różnych poziomach. Pierwszym poziomem jest nadbudowa, która składa się z mentalnych i fizycznych zachowań ludzi w kulturze. Elementy nadbudowy obejmują literaturę, reklamę, sport, naukę, sztukę, rytuały, hobby, wartości, emocje i tradycje. Struktura obejmuje gospodarki krajowe i polityczne. Gospodarka krajowa to ludzie w cywilizacji, którzy wchodzą w interakcje na poziomie intymnym, z dnia na dzień. Członkowie ekonomii politycznej współdziałają ze sobą w celu kontynuacji społeczeństwa bez emocjonalnej interakcji.
Infrastruktura obejmuje badanie produkcji i reprodukcji społeczeństwa. Powielanie obejmuje badanie technologii i metod wykorzystywanych przez cywilizację do rozwoju. Badania nad produkcją technologii i metod stosowanych przez cywilizację do uprawy roślin, rozszerzania i rozwijania zasobów, takich jak energia i inne rodzaje podstawowej produkcji na własne potrzeby. Elementy infrastruktury są również badane pod kątem sposobów, w jakie cywilizacja ogranicza produkcję i reprodukcję.
