Teleologiczne i deontologiczne podejście do tematów różni się w zależności od ich ukierunkowania, z podejściem teleologicznym opartym na zamierzonych efektach końcowych i podejściach deontologicznych opartych na przestrzeganiu ustalonych reguł. Terminy te najczęściej występują razem w badaniu etyka. Etyka teleologiczna jest często określana mianem konsekwencjalizmu.
Teleologia wykracza poza samą etykę i odnosi się do dowolnego aspektu istnienia z określonym celem, czy to w zachowaniu ludzkim, czy w naturze. Na przykład teleologiczny obraz zwierząt sugeruje, że obecne zwierzęta są w pewnym sensie zamierzonym końcem ewolucji lub stworzenia. Deontologia natomiast zajmuje się wyłącznie kwestiami etycznymi.
Deontologia, jako formalny model etyczny, jest starszym z nich, z najlepiej zarejestrowanym przykładem starożytności będącym boską teorią dowodzenia. Teoria ta stwierdza, że działanie jest dobre lub złe, w zależności od tego, czy odpowiada zasadom ustanowionym przez bóstwo. Jednak słynny filozof Kant dostarczył innej formy etyki deontologicznej, zgodnie z którą moralność działania powinna być oceniana przez to, czy aktor pragnie, aby moralność uzasadniała to działanie uniwersalnym.
Etyka teleologiczna jest znacznie nowsza. Jedna wersja, utylitaryzm, została stworzona przez Johna Stuarta Milla i stwierdza, że najbardziej moralne działanie promuje największe dobro dla jak największej liczby ludzi. Odwrotnie, działania, które powodują ogólne nieszczęście sieci, są niemoralne.
