Celem doktryny Trumana było ustalenie, że Stany Zjednoczone będą wspierać naród demokratyczny zagrożony przez wewnętrzną lub zewnętrzną autorytarną siłę. Wsparcie to może obejmować pomoc gospodarczą, polityczną lub wojskową.
Podczas gdy Związek Radziecki nie został konkretnie wymieniony w przemówieniu ustanawiającym Doktrynę Trumana, doktryna miała służyć jako ostrzeżenie dla ZSRR. Po drugiej wojnie światowej Stalin powiedział Rooseveltowi i Churchillowi, że wolne wybory odbędą się w krajach Europy Wschodniej wyzwolonych od nazistów przez Sowietów w czasie wojny.
Zachodni przywódcy uważali, że oznaczało to wybory dokładnie takie jak na Zachodzie. Stalin jednak chciał komunistycznych, przyjaznych sowietom rządów w pobliskich krajach. Nigdy nie zamierzał przeprowadzić uczciwych wyborów, a wiele krajów zostało przejętych przez przywódców lojalnych wobec Moskwy.
Doktryna Trumana nadała ton polityce zagranicznej Stanów Zjednoczonych w latach powojennych. Truman uważał, że Stany Zjednoczone nie mogą dłużej pozwalać rządom przyjaznym radzieckim na zastępowanie rządów przyjaznych Stanom Zjednoczonym. Było tak dlatego, że bezpieczeństwo Stanów Zjednoczonych zależało teraz nie tylko na fizycznym zabezpieczeniu terytorium amerykańskiego. Z tego powodu doktryna została użyta w celu zapewnienia wsparcia Grecji i Turcji, aby pomóc komunistom w pokonaniu ich rządów.
