Humanizm najlepiej opisuje jego nacisk na zdolność i odpowiedzialność ludzkości do postępu kulturowego, technologicznego i naukowego bez pomocy jakichkolwiek sił zewnętrznych. Humanizm jest generalnie związany z postępem opartym na empiryzmie i braku wiary w boga lub bogów.
Humanizm został po raz pierwszy przypisany myślicielom renesansu, którzy studiowali głównie w humanistyce. Wierzyli, że ludzki umysł był w stanie pokonać wielkie przeszkody i stworzyć lepszy świat dla całej ludzkości. Filozoficznie humanizm jest ściśle powiązany z modernizmem, który rozumiał świat jako obiektywnie zrozumiały. Humanizm zgadza się z greckim filozofem Protagorasem, kiedy powiedział, że człowiek jest miarą wszystkich rzeczy.
Dla humanisty ludzkość nie jest odpowiedzialna przed kimkolwiek wyższym niż człowiek; stąd humaniści znani są z pracy nad filozofią polityczną, która stara się zrozumieć, w jaki sposób ludzie są najlepiej rządzeni. Humanizm postrzega człowieka jako najważniejszą istotę, w przeciwieństwie do innych wierzeń, które przywiązują pierwszorzędne znaczenie do boskiej istoty. Ponadto humanizm postrzega człowieka jako fundamentalnie dobrego, co jest przeciwieństwem większości systemów religijnych, które uważają człowieka za złego lub grzesznego. Humanizm istnieje do dzisiaj w różnych formach i często kojarzony jest z ruchami świeckimi lub ateistycznymi.
