Statki pływają, ponieważ wypierają wystarczającą ilość wody, aby siła wyporu była większa niż siła grawitacji działająca na statek. Przemieszczona woda próbuje powrócić do pierwotnej pozycji, teraz zajmowanej przez statek , który popycha statek w górę. Ten efekt znany jest jako siła wyporu. Na siłę siły grawitacji ciągnącym statek wpływa jego ciężar. Którakolwiek z tych sił jest silniejsza, określa, czy statek płynie, czy tonie.
Siła wyporu wyjaśniona jest przez zasadę Archimedesa. Każdy przedmiot, całkowicie lub częściowo zanurzony w płynie, jest podnoszony przez siłę równą ciężarowi płynu przemieszczonego przez przedmiot. Sprytny projekt statku pozwala unosić bardzo duże, bardzo ciężkie statki, po prostu wypierając ilość wody o większej wadze niż sam statek. Po tym, jak kadłub statku zostanie tak zaprojektowany, aby wziąć to pod uwagę, dodanie większej masy, na przykład ładunku, zwiększa siłę grawitacji działającą na nią, co powoduje, że zanurza się ona w wodzie, wypierając więcej wody i zwiększając siłę siły wyporu. Obie siły znoszą się nawzajem, a statek płynie. Ta równowaga sił znana jest jako stan równowagi.
