Słowem, równanie spalania w większości przypadków to węglowodór plus tlen, to dwutlenek węgla plus woda i ciepło. Inne przypadki obejmują spalanie wodoru i tlenu bez węgla oraz reakcje, w których powstaje tlenek węgla.
Spalanie występuje, ponieważ węglowodory i tlen zawierają więcej energii niż dwutlenek węgla i woda. Zastosowanie energii aktywacyjnej, takiej jak ciepło, do węglowodorów w środowisku tlenu powoduje, że wodór i węgiel wiążą się z tlenem, wprowadzając atomy do cząsteczek o niższym stanie energetycznym. Nadmiar energii oddawany jest w postaci ciepła.
Niepełne spalanie często wiąże się z powstawaniem tlenku węgla, które występuje, gdy nie ma wystarczającej ilości tlenu, aby w pełni spalić węglowodór. Metan i węgiel stały mogą również być uwalniane w środowisku o niskiej zawartości tlenu.
Spalanie niekoniecznie oznacza pożar. Na przykład w silniku spalinowym spalanie paliwa i ekspansja gorących gazów służy do napędzania silnika. Nie oznacza to również konieczności użycia węgla; w silniku rakietowym spalany jest ciekły wodór i tlen, aby wytworzyć tak dużo energii reakcji przy jak najmniejszej wadze. Samochody z wodorowymi ogniwami paliwowymi stosują tę samą formę spalania bez węgla.
