Katastrofizm i uniformitaryzm to dwie szkoły myślenia na temat historii ewolucji, chociaż jednorodność jest jedynym poglądem, który ma solidne dowody naukowe na poparcie tego poglądu. Katastrofizm to idea, że szybka, wielkoskalowa, katastroficzne wydarzenia stworzyły wszechświat, a uniformitaryzm jest ideą, że wszechświat został stworzony powoli dzięki naturalnym prawom.
Katastrofizm został po raz pierwszy sformułowany przez Buffona i Josepha Fouriera. Obaj wierzyli, że Ziemia była najpierw gorącą kulą ze stopionej skały, która ochładzała się przez cały czas. Ci ludzie wierzyli, że w miarę ochładzania się planety wybuchały erupcje wulkanów i inne wstrząsy.
Geolog Charles Lyell rzucił wyzwanie teorii katastrofizmu w 1830 r., kiedy teoretyzował, że nastąpiły stopniowe zmiany w czasie, które teoretyzował na podstawie pomysłów Jamesa Huttona, szkockiego farmera. Hutton i Lyell wierzyli w uniformitaryzm, który sugerował powolne zmiany na Ziemi, takie jak deszcz prowadzący do erozji, która z kolei prowadziłaby do gór.
Lyell i Hutton również wierzyli, że procesy zmieniające Ziemię są takie same przez cały czas i nie ulegają zmianie. Ta teoria uniformitaryzmu pomogła Darwinowi odkryć i zinterpretować historię Wysp Kanaryjskich. Darwin zastosował teorie uniformitaryzmu do skały wulkanicznej na wyspie. Badania geologiczne na płytach tektonicznych dostarczyły również dowodów na uniformitaryzm.
