Merkantylizm skorzystał na ojczyźnie, utrudniając rozwój kolonistów; w szczególności merkantylizm faworyzował producentów, a ostatecznie rządzący rząd. Celem merkantylizmu nie była pomyślność ogółu społeczeństwa, lecz siła finansowa państwa. Koncentracja na konkurencji państwowej w obliczu nowych teorii podkreślających wzajemnie korzystny charakter handlu doprowadziła do stopniowego spadku merkantylizmu jako ideologii rządzącej.
Merkantylizm był ekonomicznym odpowiednikiem politycznego absolutyzmu i nacjonalizmu. Był dominujący w Europie między XVI a XVIII wiekiem, kiedy wielkie międzynarodowe wojny nękały kontynent. Praktyki merkantylistyczne miały na celu wzmocnienie państwa poprzez zwiększenie wpływów podatkowych i zwiększenie rezerw walutowych przy jednoczesnym osłabianiu wrogich państw poprzez ograniczanie ich sprzedaży i dostępu do towarów.
W związku z tym polityka merkantylistyczna została sformułowana z myślą o państwie - nie o ludu, a zwłaszcza o kolonistach. Rząd często zabraniał kolonistom handlu z obcymi narodami lub prowadzenia handlu zagranicznymi statkami. Jeśli pozwoliłoby to na sprzedaż towarów z zewnątrz w obrębie jej granic, podlegały one wysokim cłom. Środki te szkodzą opinii publicznej, podnosząc ceny towarów, minimalizując rynek dla producentów i sprzedawców, i umieszczając konsumentów na łasce często sponsorowanych przez państwo monopoli.
