Dla geologa zidentyfikowanie nieznanego minerału zaczyna się od zwykłego patrzenia na niego. Sposób, w jaki wygląda minerał, ujawnia wiele na temat jego tekstury, składu i historii. Minerały można klasyfikować według ich blasku. Mogą być klasyfikowane jako metalowe, szkliste lub matowe, z pewnymi pośrednimi klasyfikacjami, takimi jak woskowa lub adamantyna.
Kolejna wskazówka, którą można znaleźć podczas oględzin, pochodzi z koloru minerału. Przykładowo, lazuryt ma tendencję do bycia niebieskim, podczas gdy piryt jest zazwyczaj żółtawy. Niektóre minerały mają charakterystyczny kolor, taki jak kwarc, który zazwyczaj jest biały lub przezroczysty, ale może być również wiele innych kolorów.
Innym testem przeprowadzonym przez górników jest sprawdzenie twardości próbki. Twardość mierzy się w 10-punktowej skali Mohsa. W tej skali paznokieć to 2, moneta 3, a metalowy nóż lub żelazny gwóźdź ma tendencję do 5,5. Twardsze substancje, o wyższych wartościach, są w stanie zadrapać delikatniejsze elementy.
Jeszcze inny test, który jest dostępny dla naukowców, to ocena magnetyczna. Niektóre minerały są magnetyczne, a wytwarzane przez nie pole może zostać wykryte przez silny magnes trzymany w pobliżu próbki. Możliwe jest również wykrycie obecności pola magnetycznego po prostu przez przytrzymanie próbki blisko kompasu.
