Rzeka Nil, jeden z najdłuższych systemów rzecznych na świecie, rozpoczyna się od sześciu katarakt, które wpadają w wąski odcinek rzeki doliny, a następnie rozprzestrzenia się w bagnistej delcie Nilu w pobliżu Morza Śródziemnego. Do 90 procent Egipcjan żyje w wąskiej, żyznej Dolinie Nilu.
Niebieski Nil i Biały Nil łączą się w centralnym Sudanie w Chartumie, tworząc górne obszary Nilu. W dolnym biegu Nil wkracza do szeregu sześciu nieżeglownych katarakt, czyli bystrzaków. Część północna między pierwszą a drugą zaćmą była Dolna Nubia, a między drugą a szóstą zaćmą była górna Nubia. Tuż za pierwszą kataraktą współczesny Nil jest spowalniany przez Damę Asuańską, ale w czasach starożytnych roczne wody powodziowe wykroiły długą wąską dolinę na Saharze, oddzielającą pustynie Egiptu od Pustyni Wschodniej i Pustyni Libijskiej. Głębokie, żeglowne wody Nilu płyną na północ do Dolnego Egiptu, gdzie w Kairze Nil staje się szeroką, bagnistą deltą.
Ciężkie wiosenne wody powodziowe w całym środkowym Egipcie co roku zalewają rzekę osadami, a przez tysiąclecia osady te gromadziły się wzdłuż brzegów rzeki, tworząc żyzną dolinę rzeczną. Bez bogactwa błota rzeka przywieziona co roku do Egiptu, cywilizacja nigdy nie mogłaby powstać. Z tego powodu historyk Herodot nazwał Egipt "Darem Nilu".
