Siłą napędzającą rosyjską ekspansję przemysłową była wojna krymska (1853-56) i pragnienie niezależności ekonomicznej od Zachodu. Rosyjska porażka z rąk Brytyjczyków, Francuzów, Osmanów i Sardyńczyków Sojusz pokazał cesarzowi Aleksandrowi II pilną potrzebę zwiększenia produkcji przemysłowej i infrastruktury.
W porównaniu do swoich europejskich rywali, Rosja nie posiadała ani zdolności do odpowiedniej produkcji broni i sprzętu, ani systemów kolejowych i drogowych do ich transportu. Wielki reformator Aleksander II zareagował na utratę wojny krymskiej, reorganizując rosyjskie społeczeństwo i przemysł na bardziej nowoczesne standardy. W 1861 r. Aleksander zakończył poddaństwo w Rosji, przyznając ponad 23 milionom chłopów prawa do swobodnego zawierania małżeństw, do posiadania majątku i czerpania zysków z przedsiębiorstw oraz tworzenia mobilnej siły roboczej. Pod kierunkiem matematyka i biurokraty Siergieja Witte, Rosja kontynuowała realizację ambitnych projektów industrializacji w latach 1870 i 1880, w tym budowę linii telegraficznych, elektrowni i kolei transsyberyjskiej. Witte usunął także bariery, które uniemożliwiały zagranicznym interesom inwestowanie w rosyjskie gałęzie przemysłu i oferowały im zachęty.
Przed wojną krymską industrializacja Rosji pozostawała daleko w tyle za innymi mocarstwami zachodnimi. W gospodarce rolnej skupionej na poddaństwie ziarno było głównym eksportem kraju, którego zyski były kontrolowane przez właścicieli ziemskich i arystokrację. Nawet metody poprawy produkcji ziarna wymagały kosztownego importu zachodnich maszyn. Jednak w 1900 r. Rosja była czwartym co do wielkości producentem stali i drugim co do wielkości producentem oleju, według Alpha History.
