Rozmiar atomu rośnie w miarę przesuwania się od lewej do prawej w danym okresie. Okresowa tabela elementów dostarcza informacji o wielkości atomowej w postaci liczby atomowej i masy atomowej.
Numer atomowy elementu znajduje się w górnym lewym rogu kwadratu elementu na układzie okresowym. Liczba atomowa wskazuje liczbę protonów w jądrze lub centrum atomu. Liczba protonów jest czynnikiem, który sprawia, że każdy element jest taki, jaki jest. Jądro atomu może również zawierać neutrony. Atomy o tej samej liczbie protonów, ale różnej liczbie neutronów są izotopami tego samego pierwiastka. Masa atomowa, znajdująca się na dole każdego kwadratu na stole, wskazuje średnią wagę atomu i jego izotopów.
Układ okresowy jest uporządkowany zarówno według okresów, jak i grup, przy czym pierwsze z nich są rzędami poziomymi, a drugie pionowymi kolumnami. Okresy wskazują najwyższy poziom energii niezwiązanej, jaki mogą zajmować elektrony zawartych w nich elementów. Wyobraź sobie, że ścieżki, zajęte przez elektrony, otaczają jądro atomu. Każda ścieżka lub skorupa zawiera określoną liczbę elektronów; im więcej elektronów posiada atom, tym więcej powłok zawiera elektrony. Okresy układu okresowego pokazują, ile skorup zawiera elektrony. Na przykład wodór i hel zajmują pierwszy okres układu okresowego. Oba te pierwiastki zawierają elektrony tylko w jednej powłoce.
Grupy zajmują się elektronami walencyjnymi atomów. Te elektrony znajdują się w najbardziej zewnętrznej powłoce. Wodór i hel mają jedną powłokę zawierającą elektrony. Wodór posiada jeden elektron, podczas gdy hel zawiera dwa, więc zajmują one różne grupy. Konfiguracja elektronów walencyjnych jest ważna, ponieważ określa, w jaki sposób element łączy się z innymi elementami. Zatem elementy w tej samej grupie mają tendencję do reagowania w taki sam sposób podczas wiązania.
