Materiały o gęstości niższej niż woda mogą unosić się w wodzie. Zgodnie z zasadą Archimedesa, obiekty generują siłę wyporu równą ilości płynu, którą wypierają. Materiały mniej gęste od wody generują wystarczającą siłę wyporu, aby utrzymać ich na powierzchni.
Materiały zanurzone w cieczy doświadczają różnych ciśnień hydrostatycznych na ich górnej i dolnej powierzchni z powodu różnicy ciśnienia wody na różnych głębokościach. Dolna powierzchnia jest popychana do góry przez ciśnienie hydrostatyczne bardziej niż górna powierzchnia jest popychana w dół. Skutkuje to siłą wyporu do góry. Każdy materiał zanurzony częściowo lub całkowicie w płynie w pewnym stopniu doświadcza tego efektu pływalności. Niektóre materiały pływają, podczas gdy inne toną, ponieważ pływające materiały są w stanie wytworzyć wystarczającą siłę wyporu, aby unosić się w płynie, które wypierają. Im mniej zanurzony materiał musi pływać w płynie, tym większa jest odpowiednia siła wyporu, która działa na niego. Ponieważ siła wyporu jest proporcjonalna do objętości przemieszczonego płynu, im mniej gęsty materiał, tym większy wpływ tej siły wyporu. Wynika to z faktu, że mniej gęste materiały mają mniejszą masę, której należy przeciwdziałać dzięki sile wyporu generowanej z ich większych objętości.
