Atomy stają się stabilne chemicznie, tracąc, zdobywając lub współdzieląc elektrony z innymi atomami, aby wypełnić ich zewnętrzną powłokę elektronową. To pozwala im uzyskać elektronową konfigurację najbliższego gazu szlachetnego.
Gazy szlachetne, z wyjątkiem helu, mają stabilną strukturę oktetową w swojej konfiguracji elektronowej. Hel ma tylko jedną powłokę elektronową wypełnioną dwoma elektronami. Resztę szlachetnych gazów ma osiem elektronów w ich najbardziej zewnętrznej powłoce. Wszystkie szlachetne gazy są chemicznie obojętne i dlatego są uważane za chemicznie stabilne. Inne atomy dążą do osiągnięcia stabilnej struktury oktetu, tworząc wiązania jonowe lub kowalencyjne, aby ułatwić utratę, zyskanie lub dzielenie się elektronami.
Metale mogą osiągnąć strukturę oktetów, tracąc od jednego do trzech elektronów z ich najbardziej zewnętrznej powłoki, aby odsłonić strukturę oktetu w skorupie poniżej. Niemetale muszą zdobywać elektrony w celu uzupełnienia ich struktury oktetowej. Metale mogą przekazywać swoje elektrony do niemetali tworząc wiązanie jonowe między atomami. Wszystkie atomy zaangażowane w wiązanie jonowe są naładowane dodatnio lub ujemnie i mają pełną strukturę oktetową, co czyni je chemicznie stabilnymi.
Niemetale mogą wiązać się ze sobą poprzez wiązania kowalencyjne, które powstają w wyniku współdzielenia elektronów. Na przykład atomy chloru w stanie neutralnym są o jeden elektron krótsze od stabilnego oktetu. Dwa atomy chloru mogą dzielić jeden elektron i uzupełniać swój oktet, tworząc wiązanie kowalencyjne, dzięki czemu stają się stabilne chemicznie. Atomy w wiązaniu kowalencyjnym pozostają neutralne, ponieważ elektrony nie są tracone lub zyskiwane, ale zamiast tego są dzielone.
