Mechaniczny i czuciowy homunkulus jest mapą na powierzchni mózgu dla motorycznych i sensorycznych sygnałów wejściowych z ciała. Sensomotoryczny homunkulus jest często przedstawiany jako postać mężczyzny, o rozmiarze części jego ciała odpowiadające względnym obszarom, które te części mają na powierzchni kory.
Obszar ruchowy, umiejscowiony z tyłu przednich płatów mózgu, kontroluje ruchy dobrowolne. W sąsiedztwie tego obszaru mózgu znajduje się obszar czuciowy w płat ciemieniowy. Obszar ten odpowiada za odbieranie sygnałów związanych z dotykiem, bólem i temperaturą. Duże obszary powierzchni mózgu w środku odpowiadają głowie i dłoniom. Reszta ciała znajduje się na krawędziach tej mapy.
Im mniejszy ruch człowiek chce wykonać, tym więcej pracy dla mózgu. W rezultacie homunkulus reprezentowany jako ludzkie ciało, usta i ręce są szczególnie duże w stosunku do innych części ciała, a stopy są nieproporcjonalnie duże.
Homunkulus związany jest z zagadnieniem kończyn fantomowych, które są odczuwane z palców lub całych amputowanych kończyn. Dorosły mózg nie jest twardy, ale może zmienić mapę. Sygnał pochodzący w punkcie pomiędzy amputowaną kończyną a homunkulusem wywoła uczucie w homunkulusie, gdzie amputowana kończyna była.
