Okres renesansu rozpoczął się w drugiej połowie XIV wieku we Florencji; wielu historyków cytuje 6 kwietnia 1341 r. jako początek włoskiego renesansu. Tego dnia pisarz i filozof Francesco Petrarka, ojciec humanizmu, został koronowany na włoskiego poetę.
Początek Renesansu sygnalizował koniec średniowiecza i początek nowych sposobów myślenia i patrzenia na świat. Filozofia humanistyczna tworzyła kręgosłup renesansu, uznając potencjał indywidualnego osiągnięcia i wierząc, że ludzie są racjonalnymi bytami zdolnymi do prawdy i dobroci.
Renesansowi uczeni i artyści świętowali klasyczne dzieła starożytnej Grecji i Rzymu. Humaniści zachęcali do ciekawości, kultury i kreatywności. Okres renesansu zrodził dorobek Leonarda da Vinci; sztuka Rafaela, Donatello i Michała Anioła; architektura Brunelleschi; pisma Niccolo Machiavellego i naukowe odkrycia Galileo Galilei.
Choć renesans rozpoczął się we Włoszech, ruch artystyczny i kulturalny rozprzestrzenił się ostatecznie w całej Europie.
Renesans zaczął się kończyć na przełomie XV i XVI wieku, gdy królowie Francji, Anglii i Hiszpanii walczyli z papieżem i cesarzem, Karolem V, o kontrolę nad wieloma miastami-państwami półwyspu włoskiego. Niektórzy historycy powołują się na zwolnienie Rzymu w 1527 r., Podczas gdy inni zaznaczają początek inkwizycji rzymskokatolickiej w 1545 r. Jako śmierć renesansu.
