Odkrycie złota jako określonego, plastycznego metalu prawdopodobnie miało miejsce wzdłuż brzegów rzeki Afryki i Eurazji, ale w różnym czasie. Jednak w hiszpańskich jaskiniach odkryto złote płatki z około 40 000 piw. Nie wiadomo, czy te płatki były rozróżniane przez ludzi paleolitu, czy były przypadkowymi produktami innych działań.
Ponieważ złoto jest szlachetnym metalem, który jest prawie całkowicie niekorozyjny i wiecznie bezzmarszczkowy, a ponieważ jest niezwykle plastyczny do punktu, w którym staje się kruchy w swojej czystej postaci, archeolodzy często napotykają trudności z datowaniem metalu przed jego połączenie z innymi materiałami. Od 2014 r. Archeolodzy twierdzą, że złoto było prawie na pewno pierwszym metalem, nad którym pracowały ludzkie ręce. Był łatwo dostępny dla wczesnych ludzi w epoce paleolitu w rzekach i potokach, szczególnie tych wokół nowoczesnego Bliskiego Wschodu. Złoto byłoby łatwo rozpoznawalne ze względu na jego skłonność do pojawiania się w czystej, jasnożółtej postaci elementarnej.
Złoto najpierw poddano obróbce poprzez walcowanie na zimno, stosując jedynie twardy obiekt przypominający młotek w celu połączenia, spłaszczenia i uformowania złota. Temperatura, w której topi się złoto, jest o wiele za wysoka, by można go było osiągnąć bez kuźni. Uczeni twierdzą, że już wkrótce stało się oczywiste, że czyste złoto jest zbyt kruche i kruche, aby można je było wykorzystać w narzędziach. Ze względu na jego niekorozyjne właściwości, które wiele wczesnych kultur kojarzyło z trwałością, było ono idealne do zastosowań estetycznych i rytualnych, co prowadziło do powstania pierwszej metalicznej biżuterii.
